Orman köylüsüne yangın eğitimi: ‘Kadim birikim tasfiye edildi’

İSTANBUL – Akdeniz iklim kuşağındaki Türkiye’de orman yangınları her geçen yıl daha büyük sorunlara neden oluyor. Yangınla mücadelede Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) yerel yönetimler ve AFAD’la birlikte, belirlenen 10 köyde eğitim vermeye başladı. Türkiye Ormancılar Derneği Başkanı Hüsrev Özkara, geç kalınmış da olsa uygulamanın pozitif bir adım olduğunu belirtti. Özkara, uygulamanın eleştirilerin sonucu olduğunu ifade etti.

ORMAN KÖYLÜSÜNÜN YANGINLA MÜCADELEDEKİ ETKİSİ

Türkiye’de 2012-2023 döneminde çıkan yangınlarda resmi verilere göre yaklaşık 255 bin hektar alan zarar gördü. Bu tam olarak 510 bin futbol sahası büyüklüğüne eşit. Eğitimlerde özel acil durum tatbikatlarına da yer verilirken, köylülere yangın önleme, erken söndürme ve acil müdahale ile yangın esnasında tahliye konusunda farkındalık oluşturma eğitimleri verildi. Son yıllardaki orman yangınları sonrasında yapılan tartışmalarda uzmanlar, orman köylüsünün küstürüldüğüne işaret ederek, bunun orman yangınlarıyla mücadelede dezavantaj olduğunu söylemişti. Türkiye Ormancılar Derneği Başkanı Hüsrev Özkara, yangınla mücadelede başlatılan yeni süreçle ilgili, “Günaydın” diyerek devam etti:

“Yıllardır söylüyoruz, yıllardır yapıyoruz. Yapılması da iyi bir adım. Geç kalınmış olsa da doğru. Bizim hazırladığımız çalışma düzeninde ‘orman yangınlarına dirençli köy’ diyoruz. Bu sadece eğitim ise yetmez. Tahliye koşulları hazırlanacak mı? Ne demek bu? Mesela rüzgar şu yönde şu şiddetle esiyor, köye haber gönderir, hazırlanmasını istersin. En büyük sorunlardan biri savaş alanını terk etmektir. Hayvanları, yaşlıları, çocukları tahliye etmek gerekir. Ben kendim gördüm, insanlar enerjisini hayvanlarını kurtarmak için harcıyor. Ancak bu bir organizasyonla yapılırsa böyle olmaz. Yangından en az etkilenecek yerleri belirlersiniz. Yangınla köy arasındaki ara kesitte bir temiz alan yaratır, basınçlı su sistemi kurarsınız. Ortam nemlenir, yangın geldiğinde yanıcı maddenin tutuşmasını engeller. Ama köyü boşaltırsanız yangın daha çok hırslanır.”

‘FİZİKİ YAPI DA GÜÇLENDİRİLMELİ’

Öte yandan yalnızca köylülerin değil fiziki yapının da güçlendirilmesinden söz eden Özkara, “Evlerde yetersizlik varsa, çatısı, bacası neyse artık, dayanıklı maddeler kullanılması gerekir. 10 köy belirlenmişse bu çalışmaları da içermeli. Yangın belli bir mesafeye yayılıp geldiği için köye ulaştığında daraltmış olursunuz. Savaş alanını terk etmek olur mu? Olmaz, çok yanlış. Bizim çalışma ve öneri modelimiz bu” dedi.

‘SORUMLULUK SİSTEMİ VARDI, YASAYLA DEĞİŞTİRİLDİ’

Ormancılıkta yaşanan tekelleşmeyle, köylülerin küstürüldüğünü hatırlatan Özkara, geçmişteki bir uygulamadan örnek verdi: “Orman köylüsünün kadim birikimi tasfiye edildi. Geçmişte sorumluluk sistemi vardı. 18 ile 50 yaş arasında köyde yaşayanlar kendi hudutları içerisinde yangın çıktığında müdahale ediyordu. 2018’de bir yasa çıktı, bu iptal edildi. Orman işlerinde artık köylüye imkan vermiyorlar. Müteahhit sistemi getirdiler, köylü küstü. O kadim güç, orman yangınlarını söndürmede etkili. Biz gitsek yangınla falan mücadele edemeyiz. Orman köylüsü nereden, nasıl gidilir bilir. Çünkü yaşam alanı. Dolayısıyla orman köylüsünü yeniden bu mücadelenin içerisinde yer alacak şekilde organize etmek lazım. Bunu sağlarsanız, yangın sahaya gelmeden köylü söndürmüş olur.”

‘YANGIN OGM’NİN ÇÖZEBİLECEĞİ BİR SORUN OLMAKTAN ÇIKTI’

Uygulamanın, orman yangınlarıyla mücadelede yapılan yanlışların dile getirilmesiyle olduğunu sözlerine ekleyen Özkara, “Şimdi yüzlerce, binlerce araç var. Uçak, helikopter var. Her yangında Hava gücü konuşuluyordu. Biz tekraren, eleştirdik, eksiklikleri dillendirmeye başladık. Orman yangınları sadece OGM’nin çözebileceği bir sorun değil. İklim değişikliğiyle ortaya çıkan çarpan etkisi, bütün kurumları harekete geçmeye zorluyor. İyi niyet taşıyorsak, bunu devam ettirmeliyiz. Orman köyleri güçlendirilmeli. Yangını söndürebilecek ilk müdahale gücünü yedekleriyle beraber oluşturalım. Herkes motorlu testere kullanamaz değil mi? Her şeyin planının yapıldığı bir süreç işliyorsa, iyidir” diye konuştu.